Жыцьцё і Вандроўня

Наконт тэхагляду, які так любяць праверыць летувісы ці латышы на сваёй мяжы. 

Натуральна - гэта па-за закону, бо ані мы, ані яны ня маюць неабходнасьць праходзіць тэхагляд паводле міжнароднага стандарту, калі ёсьць у наяўнасьці "зялёная картка" (міжнароднае забесьпячэньне транспарту) дзеля ўзаемных вандровак на машыне. І гэта ня толькі Летува ды Латвія, але й уся астатняя Эўропа, маю на ўвазе вандроўкі.

Дык вось. Меў я днямі гутарку з адным прадстаўніком "адтуль", натуральна ня буду казаць адкуль. Усё проста. Ёсьць нейкая дамоўленасьць на нейкім сярэдне-вялікім узроўні разьвяртаць нашых, хто ня мае тэхагляд (чытай сплочаны падатак) з летувіскага боку. Такое - невялічкае западло. Западло робяць час ад часу. Бо, нашы, якія ўжо адваявалі сабе "Шанген" за 100500 эўра ня будуць ладзіць канфлікт на мяжы, файна так уцяруцца і вернуцца падатак плаціць і зноў у "Акропаліс" па туалетную паперу "Серла" (ёсьць такая). А і зразумела, хто ў памежніка будзе пытацца ці там, пан памежнік (ці як у іх паноў завуць), ведае беларускую мову сэртыфікату нашага тэхагляду, а ці расейская мова ёсьць дзяржаўнай у Летуве... Карацей неяк так, на жаль. 

Гэтак пытаньнейка маім сябрам. Назоў «вялікалітоўская мова», натуральна, ніколі не існаваў, але існавала мова літоўская, якая спрадвеку належыла нам, спадкаемцам, пакуль у нейкім там годзе чарговы беснаваты маскоўскі «манарх» не вырашыў нас наменаваць беларусамі.

Паводле гісторыі ў Рэчы Паспалітай была паланізацыя нашых продкаў-літвінаў, а потым рэзка прыйшла Масковія і пачала русіфікацыю. Па русіфікацыі больш менш усё тут ясна, даволі толькі на аблічча сучаснага маскоўскага папа паглядзець. А вось пра паланізацыю ўзьнікае пытаньне. Калі яна ішла гэтак-жа, як і расефікацыя, тады мы мусілі зьнікнуць яшчэ да прыходу маскавітаў на нашыя землі. Але, паводле гісторыі, да апошняга захоўваліся нейкія лакальныя соймікі, дзе рашэньні пісаліся на нашай мове, мо толькі лацінай. А я мяркую, што і нашай кірылкай. 

Дзе гэтыя дакуманты? У якіх архівах яны захоўваюцца, пры ўмове, што зь Вільні і Варшавы архівы былі вывезеныя ў Масковію? У 1920 годзе (можа памыляюся) апроч жамойтаў да Леніна зьвярнуліся і палякі, каб ім аддалі ўсё архівы ВКЛ і РП. Але, натуральна, камуністы дазволілі ім забраць дакуманты толькі выключна на польскай мове. І там яшчэ засталося шмат чаго. (Жамойты ўвогульле на сваёй мове аніводнага дакуманту часоў ВКЛ і РП не адшукалі). 

На якой мове ВКЛ і РП ёсьць астатнія дакуманты, якія да-гэтуль утрымліваюцца ў маскоўскіх архівах? Натуральна — гэтыя паперы напісаны нашай мовай. Але іх не жадаюць даваць, бо тады давядзецца перапісаць гісторы таксама і Польшчы.

Маё ІМХО.

Ведаеце, што такое вашкатня? Гэта калі сур'ёзныя людзі вошкаюцца з чымсьці дробным без дай прычыны. Магчыма, што выраз не зусім трапны, але іншага я не магу згадаць.

І вось зараз са мной ваююць дзьве даволі паважаныя фірмы тут з-за 7-20 даволі жабрачных турыстаў. 7 ёсьць з Украіны, якая зноў павярнулася да крызы (кажуць, што ад восені ЭЗ зь імі вымушаны будзе скасаваць бязьвіз.) На вялікі жаль, украінцы абралі свой лёс самі. Ім на лётнішчы кажуць, маўляў, ня трэба ісьці да злога (таго і таго — гэта я), бо ён вас адмаркітуе. Нічога — ідуць, бо ў мяне кошты на 30% таньнейшыя. І маркіты не прадугледжанымі ёсьць праграмай.

Яшчэ 20 прыяжджаюць аўтобусам. Там — тоеснае, праўда яшчэ кажуць, што ён (я) вось вас згвалціць і лесе пакіне. Так — такое кажуць. Але зноў ідуць да мяне, бо кошты ніжэйшыя, а я яшчэ шмат чаго пра Далмацыю ведаю, у розьніцу ад расейскамоўнай дзяўчыны, якая была толькі абапал сваёй хаты з басэйнам ды прапанаваць, апроч «пабухаць на дэгустацыі», анічога ня можа.

І вось фірмы ўкладаюць вялікія грошы, каб дзяжурыць, каб унайміць сьпецыяльных людзей, якія «ім будуць зьліваць інфу»... А я рагачу. Таму што — ёўбалы і спаборнічаць могуць толькі вось такім чынам.

Я ўжо стаў забывацца на тое, што гэты блёг прысьвечаны па-большасьці падарожні, а не палітыцы. Папраўляюся. Вось вам відэа скоку ў раку Нэрэтву са старога мосту, 24 мэтра вышыні.

Што цікава. Гэтым у старыя часы бавілася моладзь, адразу пасьля ўсталяваньня маста паміж дзвумя берагамі ракі. Вельмі шмат зь іх разьбіваліся на сьмерць, пакуль турэцкія ўлады не забаранілі скокі зусім. Але ведама, тое, што забаронена, на густ ёсьць яшчэ саладзейшым. Таму моладзь з асалодаю працягвала скакаць са старога мосту. 

Зараз па-над тым месцам, адкуль непасрэдна адбываецца скок, ёсьць адзнака, якая датуецца ХVII стагодзьдзем, і якая азначае найбясьпечнейшае месца. 

Пра Мостар я ўжо меўся распавесьці, таму, магчыма, паўтаруся: немагчыма даведацца пра часьціну скокаў у ваду гэтых людзе, што на відэа. Яны тусуюцца заўсёды на мосьці ды ствараюць, вось такім чынам, натоўп, які прагне скоку на «халяву». Адначасова з гэтым па мосьце ходзіць «мостар», які зьбірае грошы. Скок каштуе 50 эўра. Калі дасьцё, будзе дзеля вас прыватны скок.